Regeerakkoord Sectie

1.1 Uitdagingen en visie Excellent onderwijs is de belangrijkste hefboom om elk talent te ontwikkelen en om er als samen-leving collectief op vooruit te gaan. Vlaanderen moet onderwijs van internationale topkwaliteit aanbieden voor elke leerling, student of cursist. Afgelopen jaren werd ons onderwijs grondig hervormd. De zorgzame uitrol van recente hervor-mingen moet helpen om een nieuwe kwaliteits-cultuur in ons onderwijs tot stand te brengen. Hervormingen kunnen evenwel worden vervol-maakt, net zoals elke hervorming ook grondig wordt gemonitord en geëvalueerd met het oog op noodzakelijke bijsturingen. Op vijf grote uitdagingen wil deze Vlaamse regering een antwoord bieden: de onderwijskwali-teit, het lerarentekort en hun status, de juiste begeleiding van onze kinderen op de juiste plaats, het capaciteitstekort en de studieduur in ons hoger onderwijs. Een sterk Vlaams onderwijs heeft bij uitstek een sterk emanciperende kracht voor alle leerlingen. De ambitie om bij al onze leerlingen leerwinst te boeken staat dus voorop. Kwaliteitsvol onderwijs is hiervoor de sleutel. De beheersing van een rijke Nederlandse taal is daarbij essentieel. Kinderen die een taalachterstand hebben, laten we een taal-integratietraject volgen met desgevallend ook een taalbadklas zodat we leerachterstand en school-uitval vermijden en kinderen dus echt gelijke kansen geven. Maar evengoed zetten we in op de kennis van de moderne vreemde talen als troef. Met een Canon van Vlaanderen, dynamisch en samengesteld door een onafhankelijke en plura-listisch samengestelde wetenschappelijke commissie, gaan we complexloos om met wie we zijn en waar we vandaan komen. We blijven werken aan de opwaardering van het aspect kennis, naast vaardigheden, attitudes en persoonlijkheidsvorming. Met regelmatige, gestandaardiseerde, genor-meerde en gevalideerde net- en koepel-overschrijdende proeven en aangescherpte eind termen kunnen we leerlingen en ouders de garantie geven dat leerlingen ook daadwerkelijk over de nodige kennis en competenties zullen beschikken die bij dat diploma horen, ongeacht de school. De vrijheid van onderwijs blijft een belangrijk uitgangspunt. We geven vertrouwen en verant-woordelijkheid aan schoolteams en schoolbe-sturen. De overheid bepaalt wat de leerlingen moeten kennen en kunnen, de scholen en leer-krachten bepalen hoe ze dit pedagogisch reali-seren. Maar vrijheid is geen vrijblijvendheid. Scholen moeten excellent onderwijs aanbieden aan elke leerling en een correcte en doelgerichte besteding van de middelen garanderen. Mensen en middelen zijn vooral bedoeld voor onze kinderen en scholen, eerder dan voor overkoepe-lende structuren. Voor vele ouders en zelfs leerkrachten is momen-teel de huidige structuur van het Secundair Onderwijs ondoorzichtig. Door in alle scholen in Vlaanderen één overzichtelijke, eenvoudige en uniforme tabel te gebruiken, zorgen we voor een duidelijk aanbod van het eerste tot het laatste jaar. In het Secundair Onderwijs waken we erover dat het huidige aanbod van onderwijsvormen, ASO, TSO, KSO en BSO met de finaliteiten door-stroom, dubbele finaliteit en arbeidsmarkt gega-randeerd blijft en er geen brede eerste graad wordt uitgerold. Meer kwaliteit wil immers ook zeggen: in het lager onderwijs en bij aanvang van het secundair een bredere basisvorming, maar vervolgens zo snel mogelijk kiezen en bekwamen. Geen excellent onderwijs zonder excellente leerkrachten, leerkrachten die met kennis, passie en toewijding voor de klas staan. Het lerarentekort beantwoorden we door (o.a.) het lerarenberoep opnieuw aantrekkelijk te maken. Leerkrachten moeten de status krijgen die ze verdienen. Zij tekenen immers in belang-rijke mate mee verantwoordelijk voor de vorming van onze kinderen. Zij zijn het die elke dag het verschil maken. We leggen de focus op onderwijs in de klas, wat zich ook budgettair moet vertalen in een maximalisatie van de middelen voor personeel en werking in de klas. We streven naar maximale planlast vermindering en stappen af van de cultuur om alles te rapporteren. We herstellen het respect voor de leerkracht, voor de klassenraad en de directie. Lesgeven en vakkennis moeten centraal staan. Op die manier willen we leerkrachten meer eigenaar maken van hun job. De kwaliteit van de lerarenopleidingen zullen we sterk monitoren en waar nodig bijsturen. Ook onderzoeken we of we voor de lerarenopleiding een bindende toelatingsproef kunnen maken en of we maatregelen kunnen nemen die sneller leiden tot een duurzame aanstelling. Door het beter honoreren van anciënniteit voor nieuwe zij-instromers in knelpuntvakken, willen we meer nieuwe leerkrachten aantrekken én behouden. We geven ook maximaal vertrouwen en verant-woordelijkheid aan leraren, directies, schoolteams en lokale schoolbesturen. De ondersteuning van leerkrachten en directies in de dagelijkse klaspraktijk moet worden versterkt. We hervormen daarom de pedagogische begelei-dingsdiensten, zodat deze effectiever en effici-enter hun kerntaken kunnen opnemen. Betrokken ouders maken ook sterk onderwijs. We doen een beroep op de ouderlijke verantwoorde-lijkheid . Betrokken ouders bouwen actief mee aan de ideale leeromgeving die nodig is voor goede onderwijsprestaties. Zij stimuleren hun kinderen om het beste uit zichzelf te halen en binnen de school alle ontplooiingskansen te grijpen. Evenzeer moeten we ervoor zorgen dat onze kinderen de juiste begeleiding krijgen: de juiste plaats in de juiste school met de juiste omkade-ring. Het M-decreet schaffen we af en vervangen we door een echt begeleidingsdecreet voor kinderen met zorgnoden én hun leerkrachten. Daarmee geven we een pragmatische en realisti-sche invulling aan de begeleiding van kinderen met zorgnoden: gewoon onderwijs indien moge-lijk, buitengewoon onderwijs indien nodig. Het buitengewoon onderwijs blijft voor veel kinderen met speciale noden het meest geschikt om hen de best mogelijke omkadering te bieden. Capaciteitstekorten vormen een uitdaging. We willen eenvoudigweg dat ouders hun kinderen in de school van hun keuze kunnen laten school-lopen. Dat kan door extra te investeren in duur-zame en ecologische schoolgebouwen. De ‘dubbele contingentering’ – waarbij voorrang werd verleend enkel op basis van socio-economi-sche criteria- schaffen we ook in het basisonder-wijs af en in het secundair onderwijs versterken we de maximale schoolkeuzevrijheid voor de ouders. Een echte buurtschool moet bovendien het kloppend hart van de lokale gemeenschap zijn. De schoolinfrastructuur, zeker sportaccom-modatie en polyvalente zalen, moet open¬staan voor verenigingen uit de buurt. Ons hoger onderwijs scoort tot slot bijzonder sterk in internationaal perspectief. Die lijn willen we resoluut verderzetten. We stellen echter ook vast dat de flexibilisering van het hoger onderwijs te ver is doorgeschoten. Die moeten we terug-dringen in het belang van studenten, ouders en docenten. Studenten doen er alsmaar langer over om hun diploma te behalen of haken af. Studiejaren gaan verloren, samen met de middelen. Verplichte maar niet-bindende toelatingsproeven met aangepaste en snellere remediërings- of hero riënteringstrajecten vormen deel van de oplossing. Leren stopt niet nadat we de schoolpoort achter ons hebben dichtgeslagen. We willen een cultuur van levenslang leren. Zo richten we binnen de Vlaamse overheid een Platform Levenslang Leren binnen de beleidsdomeinen Werk en Onderwijs.

Evaluatie van de Uitvoering van het Regeerakkoord op het Gebied van Onderwijs

De Vlaamse regering had zich in het regeerakkoord ten doel gesteld om een aantal kernpunten aan te pakken op het gebied van onderwijs, waaronder onderwijskwaliteit, het lerarentekort en de status van leraren, de juiste begeleiding van kinderen, capaciteitstekorten en de studieduur in het hoger onderwijs. Uit de onderstaande beslissingen van de regering kan opgemaakt worden in hoeverre deze punten zijn nagekomen.

Onderwijskwaliteit en -monitoring: Door de principiële goedkeuring van het voorontwerp van decreet betreffende Vlaamse toetsen (beslissingen [0][1][2][3]), lijkt de regering stappen te nemen om de onderwijskwaliteit te versterken en te monitoren. Dit sluit aan bij de ambities van het regeerakkoord.
Aanpak lerarentekort en herwaardering van het lerarenberoep: Maatregelen zoals extra financiering voor het creëren van bijkomende plaatsen in het secundair onderwijs ([4][5]) en subsidies voor de pedagogische begeleidingsdiensten ([6]) en de oprichting van een ondersteuningscentrum voor didactiek ([7]) wijzen op concrete stappen ter verbetering van het lerarentekort en het waarderen van de leraars. Verder is er inzake het lerarentekort ook een wijzigingsbesluit aangenomen dat dringende maatregelen omvat om het lerarenambt te herwaarderen ([8][9]).
Digitale Competenties en ICT: Het plan 'Voorsprongfonds hoger onderwijs' ([10]) en het initiatief 'Digisprong' ([11][12][13]) richten zich op de versterking van digitale competenties in het onderwijs, wat consistent is met de belofte om modern onderwijs aan te bieden.
Schoolkeuzevrijheid en beschikbaarheid: In zoverre het Programmadecreet 2024 ([4][5]) betreft het subsidiëren van scholen om capaciteitstekorten aan te pakken, reflecteert dit de intentie van het regeerakkoord om ouders de vrijheid te geven hun kinderen naar de school van hun keuze te sturen.
Buitengewoon Onderwijs en Leersteun: Het implementeren van de maatregelen uit het decreet Leersteun ([14][15][16]) blijkt gericht te zijn op het bieden van een passende leeromgeving voor kinderen met zorgnoden, in lijn met het regeerakkoord.
Levenslang en volwassenenonderwijs: Projecten zoals 'Edusprong' ([17][18][19][20][21][22]) en de visienota rond levenslang leren ([10]) sluiten aan bij de voornemens om het leren door te zetten naast de traditionele schoolloopbaan en de arbeidskansen te versterken.
Infrastructuur en Gemeenschapsinzet: De openstelling van schoolinfrastructuur ([23][24][25]) komt overeen met de visie om scholen meer te integreren in de lokale gemeenschap.
Kwaliteit Secundair Onderwijs: Wijzigingsbesluiten zoals het verzamelbesluit secundair onderwijs ([26][27][28]) lijken te voorzien in het aanpassen van de onderwijsstructuur en het aanbod om kwalitatief secundair onderwijs te garanderen.
Erkenning Onderwijskwalificaties: Door het erkennen en actualiseren van onderwijskwalificaties ([29][30]) toont de Vlaamse regering inzet op het handhaven van kwalitatieve standaarden in het onderwijs.

Samenvattend heeft de Vlaamse regering stappen ondernomen op diverse fronten die overeenkomen met de doelstellingen van het regeerakkoord. Er zijn concrete acties genomen op gebied van onderwijskwaliteit, lerarentekort, digitale ontwikkeling, infrastructuur en levenslang leren. Toch is het essentieel om op te merken dat de effectiviteit van deze maatregelen in de praktijk verder geëvalueerd moet worden.

Details

Referenties

[0] : (2022-10-28) Voorontwerp decreet over Vlaamse toetsen in het onderwijs

[1] : (2022-07-15) Voorontwerp decreet over Vlaamse toetsen in het onderwijs

[2] : (2022-03-11) Relancedecreet onderwijs

[3] : (2023-02-10) Ontwerpdecreet over Vlaamse toetsen in het onderwijs

[4] : (2023-11-17) Programmadecreet 2024: regeringsamendement onderwijs en vorming

[5] : (2023-10-27) Programmadecreet 2024: regeringsamendement onderwijs en vorming

[6] : (2022-09-23) Plan Vlaamse Veerkracht: subsidies pedagogische begeleidingsdiensten voor Edusprong-actie 'Gemeenschappelijk vrijstellingenkader voor (aanvullende) algemene vorming'

[7] : (2023-12-15) Vlaamse Universiteiten en Hogescholen Raad (VLUHR): subsidie ondersteunen STEM-didactiek

[8] : (2022-09-09) Uitvoering dringende maatregelen herwaardering lerarenambt basis- en secundair onderwijs

[9] : (2022-03-11) Uitvoering dringende maatregelen herwaardering lerarenambt basis- en secundair onderwijs

[10] : (2021-02-26) Plan Vlaamse Veerkracht: Visienota 'Voorsprongfonds hoger onderwijs'

[11] : (2020-12-11) Visienota 'Digisprong: van achterstand naar voorsprong', ICT-plan voor een kwalitatief digitaal onderwijs

[12] : (2021-09-17) Plan Vlaamse Veerkracht: Toekenning extra ICT-middelen en verhoging aantal uur kinderverzorging

[13] : (2021-06-25) Plan Vlaamse Veerkracht: Kennis- en adviescentrum ‘Digisprong’ ten dienste van het onderwijsveld en aangepaste digitale leermiddelen

[14] : (2022-12-16) Decreet Leersteun: uitvoeringsbesluit bepalingen met betrekking tot de samenwerking tussen het gewoon en het buitengewoon onderwijs

[15] : (2023-05-26) Referentiekader kwaliteitsvolle leersteun

[16] : (2022-07-08) Voorontwerp van decreet Leersteun

[17] : (2022-11-18) Plan Vlaamse Veerkracht: Uitvoering van de Vlaanderenbrede projecten van Edusprong

[18] : (2021-02-12) Plan Vlaamse Veerkracht: Visienota 'Edusprong voor volwassenen: het volwassenenonderwijs versterkt'

[19] : (2022-07-08) Plan Vlaamse Veerkracht: initiatieven leerloopbaanbegeleiding Edusprong

[20] : (2022-12-16) Plan Vlaamse Veerkracht: 6 miljoen euro subsidie voor stichting Leerpunt voor versterking brede basiszorg en verhoogde zorg in gewoon basis- en secundair onderwijs

[21] : (2022-12-16) Plan Vlaamse Veerkracht: opstartsubsidie stichting Leerpunt ter versterking van leraren in hun didactisch handelen

[22] : (2022-11-18) Voorontwerp van decreet Leersteun

[23] : (2023-02-17) Voorontwerp van decreet Open Scholen

[24] : (2022-12-23) Voorontwerp van decreet Open Scholen

[25] : (2022-12-02) Automatisering bewijslast 'leerling met een zorgthuis'

[26] : (2020-08-28) Verzamelbesluit secundair onderwijs

[27] : (2020-06-12) Verzamelbesluit secundair onderwijs

[28] : (2022-02-04) Organisatie secundair onderwijs

[29] : (2022-11-25) Erkenning en actualisering onderwijskwalificaties secundair onderwijs: wijzigingsbesluit

[30] : (2023-01-13) Erkenning en actualisering onderwijskwalificaties secundair onderwijs: wijzigingsbesluit